imię

Ze Słownika etymologicznego języka polskiego(Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa 2003, s. 186):

Imię – Imię ‘miano osobiste; nazwa, nazwisko; reputacja; ‘jęz. wyraz odmieniający się przez przypadki’, wyraz rodzimy, zapisany w XIV w., ogólnosłowiański, por. czes. jméno, ros. imjá, ukr. imjá, brus. imja, sch. ïme. Wcześniejsze stadia rozwojowe tej formy wyrazowej są następujące: *jьmę, *jьmene←*ьnmen-, *ņmen-; przy czym zwykle wydziela się tu dwa morfemy: ņ oraz men; w epoce pie. morfem -ņ- występował w różnych formach obocznych (tzn. alternacje apofoniczne), które znalazły kontynuację w różnych jęz. wywodzących się z tej prawspólnoty, por. np. goc. namo, niem. Name, stind. nāma, łac. nomen, grec. ónoma. Znaczenie tego wyrazu jest w zasadzie wspólne wszystkim językom: ‘nazwa człowieka’, ale jest to nazwa szczególna, bardzo ściśle powiązana z osobą. Z materiałów językowych i z tradycji wynika, że imię wiązało się nie tylko z osobą, ale stanowiło część jej osobowości, por. wsławić imię ‘stać się popularnym’, splamić swoje imię ‘okryć się hańbą’, mieć dobre imię ‘być szanowanym’, czynić co w czyim imieniu ‘czynić co w zastępstwie kogo’. Dlatego też imię znajduje się pod ochroną prawną; por. w Dekalogu: „Nie będziesz brał Imienia Bożego nadaremno”. W świecie starożytnym istniało przekonanie, że to, co nie ma imienia – nie istnieje; człowiek bez imienia jest bez znaczenia. Panowała tu opinia, że imię odpowiada istocie człowieka, a przynajmniej jego przymiotom, stąd: nomen (atque) omen. Dlatego też momentom przełomowym w życiu człowieka towarzyszy zmiana imienia, por. np. Izrael → Jakub, Szymon ® Piotr, Szaweł ® Paweł. W całym świecie chrześcijańskim zjawisko to występuje w różnych formach, np. zmiana imienia przy ślubach zakonnych. Znaczenie wróżebne imienia bardzo silnie zaznaczało się w świecie przedchrześcijańskim, pogańskim, stąd stpol. -sławy, -miry, -gniewy, -woje w nazewnictwie osobowym. W stpol. imię stanowiło własność prywatną, majątek i – podobnie jak inne dobra – mogło być dziedziczone; a sądy miały prawo skazywania na złe imię, czyli ‘infamię, złą sławę’. A i dziś odebrać komu dobre imię to skazać go na śmierć cywilną.